Veel ondernemers en investeerders denken dat een groot bedrag aan liquide middelen op de balans automatisch betekent dat een bedrijf financieel gezond is. Maar klopt dat wel? Niet altijd. Liquide middelen geven namelijk alleen een momentopname van de cashpositie en zeggen weinig over de échte liquiditeit of financiële gezondheid. In dit artikel ontdek je wat liquide middelen zijn, waar je ze op de balans vindt, waarom een hoog bedrag niet altijd positief is én hoe je deze balanspost wél correct interpreteert. Zo voorkom je dat je verkeerde conclusies trekt.
Handige tip: er bestaan handige tools om goed zicht te krijgen op de evolutie van de liquide middelen
Wat zijn liquide middelen op de balans? Definitie en voorbeelden
Toen ik nog niet zo lang actief was in analyse van balansen en jaarrekeningen hadden we een collega die dicht bij zijn pensioen stond, Robert. Robert was een aimabel en vrolijk man, maar hij had zoals ieder van ons ook een aantal gebreken.
Zijn eerste gebrek was namelijk dat Robert dacht dat hij alles wist. Zijn tweede tekortkoming was dat hij tegelijk ook dacht dat andere mensen niets wisten.
Dus gaf Robert ons, arme sukkelaars en onwetenden, graag wat wijze raad mee:
Het eerste waar je naar moet kijken op een balans zijn de liquide middelen. En als er veel liquide middelen zijn, wel, dan mag je op je twee oren slapen, het is een goed bedrijf.
Pas jaren later begrepen we dat Robert ons eigenlijk een blaas had wijsgemaakt. Liquide middelen zijn zeker belangrijk, maar ze zijn zeker niet het eerste waar je naar moet kijken op een balans. En of je op beide oren mag slapen als er veel liquide middelen zijn is ook nog maar de vraag: op één oor slapen lijkt ons voorlopig toch het veiligste.
Hoe zit het dan wel in elkaar?
Voorbeelden van liquide middelen
Liquide middelen (ook wel geldmiddelen of cashpositie) zijn de activa die al in geld aanwezig zijn of onmiddellijk in geld kunnen worden omgezet.
Concreet gaat het om:
- cash geld in kas (kaspositie of chartaal geld),
- geld op zichtrekeningen bij een financiële instelling,
- uitzonderlijk: cheques, wissels of coupons (steeds minder gebruikelijk).
Niet-liquide activa
Daartegenover staan de niet-liquide activa, zoals gebouwen, wagens of machines (materiële vaste activa). Deze kunnen pas na verkoop in liquide middelen worden omgezet.
Neem ook eens een kijkje bij de heldere definitie van liquide middelen op de website van Credit Expo
Waar vind je liquide middelen op de balans?
Op de balans behoren liquide middelen tot de vlottende activa op het actief van de balans. Kan jij ze vinden op onderstaande balans?
Ze staan helemaal onderaan, omdat ze het meest liquide zijn. Hoe lager op de balans, hoe sneller het actief in geld omgezet kan worden. En aangezien liquide middelen eigenlijk ‘geld’ zijn en niet eens meer hoeven te worden omgezet staan ze helemaal onderaan het actief.
In de Belgische jaarrekening vind je ze terug onder code 54/58, vlak boven de overlopende rekeningen en net onder de geldbeleggingen.
Zo vormt deze rubriek de duidelijkste weergave van de kaspositie van een onderneming op het einde van het boekjaar. Om snel inzicht te krijgen in de financiële situatie en kaspositie van je onderneming kun je bijvoorbeeld gebruikmaken van handige boekhoudtools zoals e-Boekhouden.be
In onderstaande balans hebben we ze aangeduid:
De misvatting rond liquide middelen
Veel mensen (en dus ook onze kameraad Robert waar we het over hadden in het begin van ons artikel) denken: “Veel liquide middelen = een gezonde liquiditeit”. Dat is een misvatting.
- De balans is een momentopname.
- Het bedrag dat je hier vindt zegt dus enkel iets over de situatie op afsluitingsdatum.
- Eén dag later kan de kaspositie er helemaal anders uitzien.
Sommige bedrijven “poetsen” hun balans zelfs tijdelijk op door vlak voor afsluiting extra geld op hun rekening te zetten.
Een CBN-advies geeft meer duiding bij hoe liquide middelen boekhoudkundig gewaardeerd moeten worden.
Hoe interpreteer je liquide middelen op de balans correct?
Een hoog bedrag aan liquide middelen kan zowel positief als negatief zijn:
✅ Voordeel: er is cash beschikbaar om korte-termijnverplichtingen na te komen.
❌ Nadeel: cash levert weinig tot niets op. Geld dat stilstaat, wordt niet geïnvesteerd of rendeert niet.
Belangrijk: kijk niet naar één boekjaar, maar naar de evolutie van de liquide middelen over meerdere jaren. Een stabiel patroon wijst op betrouwbaarheid. Een plots hoog bedrag kan duiden op een tijdelijke ingreep. Een boek als ‘Balanslezen‘ van E.H. Horlings kan je een beter inzicht geven in kasstromen en geldstromen binnen een onderneming, het is vanuit een Nederlandse invalshoek geschreven maar de inzichten zijn ook nuttig voor Belgische ondernemers.
Praktijkcases en voorbeelden
Praktijkcase 1 – Start-up met veel cash op de balans
Een jonge start-up haalt in 2023 via een investeringsronde €2 miljoen op. Op de balans van dat boekjaar staat daardoor een groot bedrag aan liquide middelen.
Op het eerste gezicht lijkt dit positief: de onderneming heeft veel cash in kas en kan al haar verplichtingen nakomen. Toch vertelt dit bedrag niet het hele verhaal. De start-up heeft nog nauwelijks omzet en moet zijn businessmodel nog bewijzen. Zonder nieuwe klanten en inkomsten kan de cashpositie snel slinken.
BELANGRIJK INZICHT!
Een hoog bedrag aan liquide middelen kan een vertekend beeld geven. Kijk altijd of er een gezond verdienmodel achter zit.
Praktijkcase 2 – Familiebedrijf met stabiele kaspositie
Een familiebedrijf in de voedingsindustrie toont al vijf jaar na elkaar ongeveer €250.000 aan liquide middelen op de balans. Dat bedrag fluctueert nauwelijks, ondanks jaarlijkse investeringen in machines en personeel.
Dit patroon wijst op een gezonde balans tussen inkomsten, uitgaven en investeringen. Het bedrijf genereert stabiele cashflows en houdt voldoende buffer aan zonder overmatig geld op te potten.
BELANGRIJK INZICHT!
De evolutie over meerdere jaren zegt meer dan één balanscijfer. Stabiele bedragen zijn vaak betrouwbaarder dan eenmalige pieken.
Praktijkcase 3 – Seizoensbedrijf met wisselende liquide middelen
Een tuinbouwbedrijf haalt het gros van zijn omzet tussen april en juli. Aan het einde van het hoogseizoen staat er €800.000 aan liquide middelen op de balans. Maar tijdens de wintermaanden slinkt de kaspositie drastisch tot €50.000.
Wie enkel de jaarrekening na het hoogseizoen bekijkt, denkt dat het bedrijf erg gezond is. Maar wie de cashpositie doorheen het jaar volgt, ziet dat de onderneming sterk afhankelijk is van seizoenspieken en tussentijds kwetsbaar is.
BELANGRIJK INZICHT!
Kijk niet alleen naar de foto op balansdatum, maar ook naar de seizoensgebonden cashstromen.
Veelgemaakte fouten bij de interpretatie
- Denken dat liquide middelen de volledige liquiditeit van het bedrijf weergeven.
- Enkel kijken naar het bedrag van één boekjaar en trends negeren.
- Aannemen dat meer geldmiddelen altijd beter is.
- Liquide middelen verwarren met geldbeleggingen.
FAQ – veelgestelde vragen over liquide middelen op de balans
Zijn liquide middelen hetzelfde als cash?
Ja, liquide middelen zijn cash in kas of geld op bankrekeningen.
Zijn beleggingen ook liquide middelen?
Alleen wanneer het gaat om kortlopende geldbeleggingen die direct beschikbaar zijn.
Waarom zijn veel liquide middelen niet altijd positief?
Omdat cash op zich geen rendement oplevert. Een te hoge kaspositie kan erop wijzen dat een bedrijf onvoldoende investeert.
Waar vind ik liquide middelen in de Belgische jaarrekening?
Onder code 54/58 op de actiefzijde van de balans.
Moraal van het verhaal
Liquide middelen op de balans zijn geen garantie voor een gezonde onderneming. Ze tonen enkel de kaspositie op een bepaald moment.
Wil je echt een goed beeld krijgen?
- Kijk naar de evolutie over meerdere jaren,
- en interpreteer de cijfers in combinatie met andere financiële ratio’s zoals de current ratio of quick ratio.
Vond je dit artikel interessant? Blijf dan makkelijk op de hoogte van onze interessante artikelen en updates door in te schrijven op onze gratis nieuwsbrief! Volg ook onze pagina op LinkedIn!
Meer inzicht in liquide middelen? Bekijk deze handige hulpmiddelen
📚 Boekentip
Een nuttig boek als achtergrond of om op een niet té technische manier kennis te maken met een aantal financiële basisbegrippen.
📚 Cursussen
Je vindt hier onder meer een interessante cursus balanslezen en een cursus boekhouden!
Disclaimer: sommige links op deze pagina zijn affiliate links, wat betekent dat een kleine commissie naar deze website gaat om deze draaiende te houden wanneer je aankopen doet via deze link.