De brutomarge is een belangrijk cijfer in de resultatenrekening. Over de brutomarge kunnen we wat korter zijn: in een gezond bedrijf is die positief! Maar wat betekent dit getal nu precies? En wat leer je eruit over het bedrijf? In dit artikel ontdek je alles wat je moet weten over de brutomarge!
Wat is de brutomarge?
De brutomarge, niet te verwarren met de nettomarge en ook wel ‘gross margin’ genoemd, vind je terug in de resultatenrekening. Er bestaan heel wat verschillende definities. Men maakt het vaak ook ingewikkelder dan het is.
Simpel gezegd: de brutomarge is het verschil tussen de totale opbrengsten van het bedrijf (de omzet) en de kosten om bij leveranciers de goederen en het materiaal aan te kopen om die bedrijfsopbrengsten te realiseren.
Met andere woorden: de brutomarge vertelt je hoeveel omzet het bedrijf over had na de kosten die het bedrijf heeft moeten betalen aan anderen voor ze haar producten kon verkopen en omzet draaien.
BELANGRIJK INZICHT!
De brutomarge zegt iets over hoe rendabel de activiteit van het bedrijf is: genereert de activiteit genoeg opbrengsten in verhouding tot de kosten?
Het is een heel belangrijk gegeven in de resultatenrekening, ook al moet je het niet op zichzelf bekijken maar in samenhang met de globale resultatenrekening en balans. Maar bij financiële analyse van jaarrekeningen zal je ook wel kijken naar de brutomarge. Omdat de brutomarge zo’n belangrijk concept is komt het ook aan bod in tal van boeken over financiële analyse. In het wat verouderde maar nog steeds heel nuttige boek ‘Balanslezen voor niet-ingewijden‘ worden begrippen als brutomarge en omzet heel duidelijk uiteengezet.
Verschil tussen brutomarge, omzet en winst
Brutomarge is niet hetzelfde als omzet of winst, en ook niet hetzelfde als rendabiliteit.
Brutomarge versus omzet
Wat is nu het verschil met omzet? De omzet is het totaal van alle opbrengsten en verkopen van de producten van het bedrijf tijdens het voorbije jaar. De brutomarge is maar een deel van die omzet. Het bedrijf heeft immers voor het zijn producten kon verkopen ook eerst zelf kosten gehad. Denk maar aan de aankoop van materialen of producten die ze dan zelf verder verkoopt aan haar klanten.
Winst versus brutomarge
Omzet of brutomarge is ook iets heel anders dan winst. Van de marge gaan nadien nog een hele resem kosten af. Denk maar aan het loon van de werknemers of de huur van het bedrijfsgebouw. Pas nadat al die kosten ook zijn betaald schiet uiteindelijk de winst (of misschien zelfs verlies) over.
Rendabiliteit
De brutomarge op zich is nog niet hetzelfde als rendabiliteit. Je zou kunnen zeggen dat de brutomarge daar wel een rol bij speelt, maar het laat nog niet toe om hieruit conclusies te trekken over hoe rendabel een bedrijf nu eigenlijk is.
Vergeet ook niet dat er een verschil is tussen brutomarge en nettomarge. Dat wordt al wel eens vergeten!
Waar vind je de brutomarge?
De brutomarge heeft rubriek nummer 9900 in de resultatenrekening. Je vindt dit terug helemaal bovenaan de resultatenrekening:
In een micromodel of verkort model van de resultatenrekening is het trouwens meestal het enige waar je het moet mee doen. De omzet is dan meestal niet vermeld, aangezien dit in verkorte balansen niet verplicht is. Veel bedrijven kiezen ervoor om hun omzet niet te publiceren, zoals je bijvoorbeeld ziet bij het volgende bedrijf:
Je weet wat de brutomarge is, maar de omzet is niet vermeld en ken je dus niet. Wanneer je de omzet niet kent is de brutomarge des te belangrijker als indicatie van hoe goed de activiteit van een bedrijf het doet.
Hoe bereken je de brutomarge?
Je kunt de marge ook steeds zelf berekenen. Dat doe je met een eenvoudige formule.
Je trekt gewoon van de omzet (in de resultatenrekening is dit rubriek 70/74) de aankopen bij derden af (60/61):
Brutomarge = bedrijfsopbrengsten (omzet) – aankopen van derden (kostprijs van de omzet) / Omzet x 100%
Of, anders geformuleerd: de brutomarge is eigenlijk het verschil tussen je verkoopprijs en je inkoopprijs, dat je vervolgens deelt door je verkoopprijs en x 100 doet om het percentage van je brutomarge te berekenen:
Brutomarge = (Verkoopprijs – Inkoopprijs) / Verkoopprijs × 100%
Uitdrukking van de brutomarge
De brutomarge kan men op twee manieren uitdrukken: in cijfers of als een percentage.
Uitgedrukt in cijfers
Uiteraard als een getal, zoals je het meteen kan aflezen uit de jaarrekening. Het duurt niet lang om te zien dat de brutomarge van het bedrijf pakweg ‘100.000 EUR’ bedroeg in het voorbije boekjaar. Je zoekt gewoon de rubriek op en kijkt welk bedrag er staat.
Uitgedrukt als percentage
Maar vaak drukt men de marge ook als een percentage van de omzet uit. Stel dat bedrijf ‘Kaketoe Investments’ dit jaar een marge van 20,2% had. Wat betekent dit concreet? Heel simpel: de brutomarge van dit bedrijf bedroeg 20,2% van haar omzet.
Een concreet rekenvoorbeeld maakt dit duidelijker:
| Product | Verkoopprijs | Inkoopprijs | Brutomarge |
|---|---|---|---|
| T-shirt | €25 | €10 | 60% |
| Schoen | €100 | €65 | 35% |
Belang en interpretatie van de brutomarge
De brutomarge kan positief of negatief zijn. Bij balanslezen is het maar zelden een zwart-wit verhaal. Positief is niet altijd positief en negatief niet altijd negatief. Er spelen heel wat krachten mee.
Positieve of negatieve brutomarge
Maar voor de brutomarge ligt het anders. Hier is de interpretatie wél makkelijk. Een positieve marge is goed, een negatieve slecht. Punt. Je kunt hier verder niet over in debat gaan. Er zijn geen situaties waarin een negatieve marge toch nog okee is. Integendeel, een negatieve brutomarge is reden voor alarm.
Een negatieve brutomarge betekent dat de activiteit van je bedrijf fundamenteel niet rendabel is. Je hebt meer kosten aan het inkopen van grondstoffen en producten dan dat je verdient met de verkoop van je producten (omzet).
Je creërt dus ook geen meerwaarde bovenop wat de producten je zelf kosten. Zo’n situatie is op termijn niet houdbaar en een groot risico voor de toekomst van het bedrijf. Van dat bedrag moeten bovendien ook nog eens tal van andere zaken betaald worden.
Denk maar aan de lonen, belastingen, dividenden, huur en nog veel meer. Hoe ga je dat doen als je verkochte producten al minder opbrengen dan je er zelf voor hebt betaald aan je leveranciers?
BELANGRIJK INZICHT!
Een negatieve brutomarge is een sterk negatieve indicator: de activiteit van het bedrijf ‘draait niet’ en leidt tot meer kosten dan opbrengsten
Vergelijking tussen sectoren
Het heeft weinig zin om de brutomarge te vergelijken tussen sectoren of bedrijven onderling. Met andere woorden: dat bedrijf A een hogere marge heeft dan bedrijf B betekent daarom niet dat bedrijf A er beter voor staat.
Het omgekeerde is natuurlijk ook waar. De brutomarge hangt immers van heel wat factoren af. Die kunnen voor het ene bedrijf nu eenmaal sterker bepalend zijn dan voor het andere.
Bij handelsondernemingen zie je vaak een lagere brutomarge dan bij industriële ondernemingen waar de aangekochte goederen eerst nog bewerkt worden voor de verkoop. Dit is echter geen algemeen geldende regel.
Ook hebben sommige sectoren uit zichzelf een krappere marge dan bedrijven in andere sectoren.
Vergelijking door de tijd
Vergeet vooral ook niet te kijken naar hoe de brutomarge verandert van jaar tot jaar. Dat is vaak interessanter dan je blindstaren op het bedrag, dat op zich weinig zegt.
Neemt de marge jaar na jaar af? Dan wordt het bedrijf elk jaar wat minder rendabel. Kortom, niet echt geruststellend!
Als de marge elk jaar wat stijgt is dat eerder een goed teken. Het lijkt erop dat het bedrijf steeds meer marge bekomt tussen de verkoopprijs van haar eigen producten en wat ze zelf moet betalen voor die producten. Met andere woorden: het bedrijf wordt steeds rendabeler. Met handige boekhoudtools als e-Boekhouden.be kan je heel makkelijk zelf de evolutie van je brutomarge opvolgen.
Wat beïnvloedt de brutomarge?
Waarom heeft het ene bedrijf een betere brutomarge dan het andere, hoewel ze beide in dezelfde sector zitten?
Hierop is geen snel en simpel antwoord te geven. Tientallen factoren spelen een rol bij de brutomarge en hebben er een invloed op.
BELANGRIJK INZICHT!
De brutomarge wordt door tientallen factoren beïnvloed die bepalend kunnen zijn
Een paar voorbeelden:
- Heb je te veel of te hoog geschoold (en dus duur) personeel daalt je marge. Maar is je personeelsbestand efficiënter vertaalt zich dat in een hogere marge.
- Zijn je leveranciers te duur dan maakt dit je brutomarge lager. Heb je goedkope leveranciers heeft dit een gunstige impact op de marge en zal ze stijgen.
- Krijg je korting op je aankopen of niet? Bijvoorbeeld omdat je grote orders plaatst? Of plaats je kleinere in de tijd gespreide orders waardoor je kortingen misloopt? Met andere woorden: hoe goedkoop kan je je grondstoffen krijgen?
- Zijn je producten gevoelig voor prijsdalingen op de markt?
- Hoe makkelijk kan je de stijgende kosten van grondstoffen doorrekenen in de verkoopprijs van je product? Zit je in een prijsgevoelige markt met veel concurrentie zal je dit niet zomaar kunnen, met een dalende brutomarge tot gevolg.
- Krijgt je onderneming subsidies? Dit duwt je brutomarge hoger. Heb je minder subsidies dan je concurrenten? Dan is dat weer slecht nieuws voor je marge.
- Verkoop je je producten in landen waar de munt en wisselkoers gunstig of ongunstig evolueert ten aanzien van je eigen munt?
- Zijn je verkochte producten massagoederen met veel concurrentie? Dan kan je de verkoopprijs wellicht niet zo hoog houden dan iemand met exclusieve, unieke producten. Die kan je aan een hogere prijs verkopen, omdat mensen ook bereid zijn meer te bepalen voor iets unieks.
Dit zijn maar een paar voorbeelden. We zouden zo nog een tijdje kunnen doorgaan. Er zijn ook dingen die je kan doen om niet alleen je brutomarge, maar ook je nettomarge te verhogen.
Bereken je brutomarge met onze gratis online tool
Hieronder vind je een interactieve berekeningstool die twee gebruiksopties biedt om te ontdekken hoeveel procent brutomarge je behaalt:
- Eenvoudige berekening – met verkoopprijs en inkoopprijs, dit laat je toe om de brutomarge per product te berekenen
- Berekening via Belgische resultatenrekening – met omzet en handelsgoederen, grond- en hulpstoffen (kostprijs van de omzet), dit laat je toe om eerder de brutomarge op bedrijfsniveau te gaan berekenen
Bereken je brutomarge
Kies hoe je wilt berekenen:
Conclusie
De brutomarge is een belangrijk kerncijfer van je onderneming. Deze snel kunnen berekenen en een goed begrip van wat de brutomarge precies inhoudt is dan ook heel belangrijk voor iedere ondernemer.
Handige hulpmiddelen om zelf aan de slag te gaan
Wil je direct meer grip op je boekhouding en je financiële kennis uitbreiden? Bekijk hieronder handige hulpmiddelen die wij aanraden om meteen praktisch aan de slag te gaan:
-
Tools:
Bekijk e-Boekhouden.be en probeer het gratis – gebruiksvriendelijke boekhoudsoftware (ideaal voor zelfstandigen en starters) -
Boekentip:
Bekijk het boek De basis van de balans – je vindt in dit boek meer info over zaken die in dit artikel aan bod kwamen -
Cursussen:
Bekijk de interessante cursus balanslezen bij Centrum voor Afstandsonderwijs waarin je dieper duikt in het onderwerp van dit artikel
Disclaimer: deze links zijn affiliate links en bezorgen de site een kleine commissie als je via deze links een aankoop doet.
Veelgestelde vragen (FAQ) over de brutomarge
Een goede brutomarge verschilt per sector. In de meeste branches ligt een gezonde brutomarge tussen 20% en 60%. Productiebedrijven werken vaak met lagere marges, terwijl dienstverleners of softwarebedrijven hogere marges kunnen behalen omdat hun directe kosten lager zijn.
Brutowinst is het bedrag dat overblijft nadat de inkoopkosten van de omzet zijn afgetrokken.
Brutomarge is het percentage van de omzet dat als brutowinst overblijft.
Kort gezegd:
Brutomarge (%) = (Brutowinst ÷ Omzet) × 100
De brutomarge bereken je met de formule:
(Verkoopprijs – Inkoopprijs) ÷ Verkoopprijs × 100%
Voorbeeld:
Verkoopprijs = €100, Inkoopprijs = €60
→ Brutomarge = (100 – 60) ÷ 100 × 100% = 40%
Ja, ’t zal wel zijn! Een negatieve brutomarge betekent dat je een product onder de kostprijs verkoopt. Dit komt soms voor bij uitverkoop of introductieacties, maar op de lange termijn is het niet winstgevend.
Je kunt je brutomarge verbeteren door:
Verkoopprijzen te verhogen (zonder klanten te verliezen).
Inkoopkosten te verlagen via betere leveranciersafspraken.
Duurdere of efficiëntere producten aan te bieden met meer waarde.
Verspilling of retouren te verminderen.
Zelfs kleine verbeteringen in marge kunnen een groot effect hebben op je winst.
Vond je dit artikel interessant? Blijf dan makkelijk op de hoogte van onze interessante artikelen en updates door in te schrijven op onze gratis nieuwsbrief! Of volg ons op LinkedIn!
Lees ook onze andere interessante artikelen over de brutomarge, bijvoorbeeld:
Nuttig artikel, dit is nu zeer duidelijk!
Bedankt! -Karel
Goede avond,
Ik ben blij dat ik hier ben beland. ik vind de uitleg helder. dit artikel, heeft mij meer inzicht gegeven in brutomarge.
Bedankt voor de uitleg.
Dag Maya,
bedankt voor je reactie en fijn te horen dat je het een nuttig artikel vond!
Mvg,
Karl
een verzekering Bedrijfsschade vermeld: formule hier toegepast :omzet-variabele kosten
(70-60/61)..doch de polis vermeld ook: de lonen en post 61 zijn niet verzekerd
als dan al een verzekerd kapitaal wordt opgebouwd, jaar na jaar (dikwijls vastgelegd vanuit een % bruto marge) ,verzekerde zijn jaarcijfers moet aangeven en de verzekeraar meld dat de lonen wèl mee in de berekening naar kapitaal moeten ;(of er is onderverzekering) hoe dan te interpreteren dat voor bruto marge de lonen niet meetellen -het betreft hier een telecom bedrijf
bedankt voor toelichting
Beste Benny,
dit heeft eerder te maken met de bijzondere voorwaarden van de verzekeringspolis denk ik. De verzekeraar kan altijd besluiten om zaken die normaalgezien niet in de brutomarge zitten wel of niet te verzekeren (of omgekeerd, zaken die er normaal wel in zitten toch niet te verzekeren).
MVG,
Karl
Geachte, ik heb een fundamenteel met de berekening van brutomarge hier.
Beter is de formulering volgens de opdeling kosten die je hebt als je verkoopt, of kosten die los staan van verkoop. Direct en indirect.
Dat is veel handiger voor de verstaanbaarheid, én voor de analyse…:)
Alle teksten op deze website zijn super helder geschreven en daardoor erg duidelijk en begrijpelijk!
Hallo,
bedankt voor je reactie! Fijn om te lezen dat je de artikelen op onze website nuttig vond!
Dag
Eerst wordt er gezegd: “van dat bedrag moeten bovendien ook nog eens tal van andere zaken betaald worden. Denk maar aan de lonen, …”
maar bij de voorbeelden van wat bepaald de brutomarge staat vervolgens:”heb je te veel of te hoog geschoold (en dus duur) personeel daalt je brutomarge”
In het begrip brutomarge wordt toch geen rekening gehouden met lonen? M.a.w. of je nu duur personeel hebt doet toch niets aan je brutomarge.
Hallo,
bedankt voor je reactie en je terechte opmerking. Je hebt het bij het rechte eind, dit is niet helemaal duidelijk verwoord in het artikel. We zullen dit zo spoedig mogelijk aanpassen!
MVG,
Karl
Beste,
Eerst wil ik zeggen dat ik het fijn vind dat u de moeite neemt om deze artikels te schrijven waarvoor dank. Heel duidelijk.
Dit artikel vind ik ook een beetje verwarrend aangezien u zegt post 60/61 in mindering te brengen. Onder post 61 vallen ook de huurgelden dacht ik terwijl in het artikel tot tweemaal terugkomt dat deze van de brutomarge worden afgetrokken.