Balanslezen klinkt misschien spannend, maar voor veel beginners voelt het meer als het ontcijferen van hiërogliefen. Je ziet cijfers, tabellen en kolommen, maar wat betekenen ze eigenlijk? Maak je geen zorgen – je bent niet de enige die struikelt over de cijfers. In dit artikel leggen we de 5 meest voorkomende fouten bij balanslezen uit!
Fout 1: Alleen naar de bezittingen kijken
Veel mensen beginnen bij de balans en richten hun blik direct op de activa – de bezittingen van een bedrijf. Logisch, want dat is wat je ziet: gebouwen, machines, voorraden en geld op de bank. Maar alleen naar de bezittingen kijken is een klassieke valkuil.
Wat gebeurt er: Je krijgt een incompleet beeld van het bedrijf. Het eigen vermogen en de schulden blijven onzichtbaar, waardoor je een te rooskleurig beeld krijgt van de financiële gezondheid.
Hoe je dit voorkomt: Bekijk altijd de balans als geheel: activa én passiva. Zo zie je niet alleen wat een bedrijf heeft, maar ook wat het verschuldigd is. Het verschil tussen beide geeft je inzicht in het eigen vermogen – het echte financiële fundament van het bedrijf.
Fout 2: Denken dat er genoeg geld is, terwijl er schulden zijn
Het is verleidelijk om te denken dat een bedrijf financieel gezond is als er veel geld op de bank staat. Toch is dit een van de meest voorkomende fouten bij balanslezen bij beginners.
Wat gebeurt er: Liquiditeit wordt overschat. Misschien lijkt er genoeg geld aanwezig als je naar de liquide middelen kijkt, maar er kunnen kortlopende schulden zijn die snel betaald moeten worden. Zonder hierop te letten, kan een bedrijf in problemen komen, zelfs als de balans er op het eerste gezicht goed uitziet.
Hoe je dit voorkomt: Vergelijk altijd de liquide middelen met de kortlopende schulden. Zo weet je of het bedrijf voldoende middelen heeft om aan zijn directe verplichtingen te voldoen. Een simpele vuistregel: geld in kas moet kortlopende schulden kunnen dekken.
Fout 3: Niet checken of het bedrijf op lange termijn wel gezond is
Liquiditeit is belangrijk op korte termijn, maar solvabiliteit vertelt je of een bedrijf structureel gezond is. Veel beginners vergeten dit aspect en maken zo de fout om alleen te kijken naar “wat is er nu beschikbaar?”
Wat gebeurt er: Het eigen vermogen wordt genegeerd. Een bedrijf kan tijdelijk veel geld hebben, maar te veel schulden maken het kwetsbaar op lange termijn. Solvabiliteit gaat over de verhouding tussen eigen vermogen en totaal vermogen, en is cruciaal om te beoordelen of een bedrijf tegen financiële tegenslagen kan.
Hoe je dit voorkomt: Bereken de solvabiliteit: eigen vermogen ÷ totaal vermogen. Een hoger percentage betekent dat het bedrijf minder afhankelijk is van schulden en financieel sterker staat. Zo voorkom je dat je een schijnbaar gezond bedrijf overschat.
Fout 4: Cijfers vergelijken zonder te kijken naar de context
Een andere veelvoorkomende valkuil bij beginners is cijfers vergelijken zonder rekening te houden met de context. Dit geldt zowel voor vergelijking tussen jaren als tussen bedrijven.
Wat gebeurt er: Je trekt misschien verkeerde conclusies. Een stijging van de schulden kan bijvoorbeeld zorgwekkend lijken, maar als het bedrijf tegelijkertijd investeert in groei, is dat juist een positief teken. Zonder context kun je dus de verkeerde indruk krijgen.
Hoe je dit voorkomt: Kijk altijd naar trends, bijzondere gebeurtenissen en de branche waarin het bedrijf actief is. Stel vragen zoals: “Is dit normaal voor dit type bedrijf?” of “Wat verklaart deze verandering ten opzichte van vorig jaar?” Context maakt cijfers pas echt begrijpelijk.
Fout 5: Resultatenrekening overslaan
De balans vertelt veel over de financiële positie van een bedrijf, maar het is niet het hele verhaal. Beginners maken vaak de fout om de resultatenrekening over te slaan.
Wat gebeurt er: Je ziet alleen de bezittingen, schulden en het eigen vermogen, maar niet hoe deze getallen tot stand zijn gekomen. De resultatenrekening geeft inzicht in winst, kosten en de invloed van bedrijfsactiviteiten op het eigen vermogen.
Hoe je dit voorkomt: Bekijk altijd de resultatenrekening naast de balans. Zo begrijp je waar winst of verlies vandaan komt en hoe dit de financiële positie beïnvloedt. Dit geeft je een compleet beeld van de gezondheid van een bedrijf.
Checklist: welke fouten bij balanslezen moet je voorkomen?
Extra tips om fouten bij balanslezen te voorkomen
- Leer de basis van activa en passiva.
- Gebruik ratio’s zoals liquiditeit en solvabiliteit.
- Vergelijk cijfers in de tijd en met de sector.
- Combineer balans met resultatenrekening.
- Zoek niet naar perfectie, maar naar trends en signalen.
- Gebruik kleur of markeringen: Highlight activa, passiva en eigen vermogen om snel inzicht te krijgen.
- Werk met een checklist: Controleer altijd liquiditeit, solvabiliteit en trends voordat je conclusies trekt.
- Begin met eenvoudige voorbeelden: Kleine bedrijven of fictieve balansen zijn ideaal om te oefenen.
- Vraag door bij onduidelijkheden: Cijfers vertellen pas iets als je weet wat erachter zit.
Conclusie
Balanslezen hoeft niet eng te zijn, maar beginners maken vaak dezelfde fouten. Door te zorgen dat je niet alleen naar activa kijkt, liquiditeit niet overschat, solvabiliteit niet negeert, cijfers altijd in context ziet en de resultatenrekening betrekt, ben je al een heel eind op weg naar financieel inzicht.
Met deze kennis kun je de fouten bij balanslezen eenvoudig voorkomen en de balans van een bedrijf écht begrijpen. Zo wordt financiële informatie niet langer een mysterie, maar een krachtig hulpmiddel om slimme beslissingen te nemen.
Veelgestelde vragen over fouten bij balanslezen
De vijf vaakst gemaakte fouten zijn: alleen naar bezittingen kijken, liquiditeit overschatten, solvabiliteit negeren, cijfers vergelijken zonder context, en de resultatenrekening overslaan.
Fouten bij balanslezen kunnen leiden tot verkeerde conclusies over de financiële gezondheid van een bedrijf, waardoor beslissingen zoals investeringen of kredietbeoordelingen risicovol worden.
Vergelijk altijd beschikbare liquide middelen met kortlopende schulden om te zien of het bedrijf voldoende middelen heeft om direct aan verplichtingen te voldoen.
Solvabiliteit is de verhouding tussen eigen vermogen en totaal vermogen. Het laat zien hoe sterk een bedrijf structureel staat en hoe afhankelijk het is van schulden.
Ja, want de resultatenrekening laat zien hoe winst en kosten het eigen vermogen beïnvloeden. Zonder deze informatie mis je belangrijke context bij het interpreteren van de balans.
Handige hulpmiddelen
📚 Boekentip
Een nuttig boek als achtergrond of om op een niet té technische manier kennis te maken met een aantal financiële basisbegrippen.
📚 Cursussen
Je vindt hier onder meer een interessante cursus balanslezen en een cursus boekhouden!