Brutomarge of toegevoegde waarde, wat moet je er mee?

brutomarge of toegevoegde waardeDe brutomarge, ook wel toegevoegde waarde genoemd, is een belangrijk cijfer in de resultatenrekening of winst- en verliesrekening. Eigenlijk is het een van de eerste dingen die je moet bekijken in de jaarrekening. Over andere cijfers kan je nog in discussie gaan. Zijn ze een goed teken of eerder een negatief punt? Maar over de brutomarge kunnen we wat korter zijn: in een gezond bedrijf is die  positief! Maar wat betekent dit getal nu precies? En wat leer je eruit over het bedrijf?

Wat is de brutomarge?

De brutomarge, ook wel ‘toegevoegde waarde’ of ‘gross margin’ genoemd, vind je terug in de resultatenrekening (winst-en verliesrekening). Er bestaan heel wat verschillende definities. Men maakt het vaak ook ingewikkelder dan het is.

Simpel gezegd: het is gewoon het verschil tussen de totale opbrengsten van het bedrijf (de omzet) en de kosten om bij leveranciers de goederen en het materiaal aan te kopen om die bedrijfsopbrengsten te realiseren.

Met andere woorden: de brutomarge vertelt je hoeveel omzet het bedrijf over had na de kosten die het bedrijf heeft moeten betalen aan anderen voor ze haar producten kon verkopen en omzet draaien.

Verschil met omzet en winst

Brutomarge is niet hetzelfde als omzet of winst.

Omzet

Wat is nu het verschil met omzet? De omzet is het totaal van alle opbrengsten en verkopen van de producten van het bedrijf tijdens het voorbije jaar. De brutomarge is maar een deel van de omzet. Het bedrijf heeft immers voor het zijn producten kon verkopen ook eerst zelf kosten gehad. Denk maar aan de aankoop van materialen of producten die ze dan zelf verder verkoopt aan haar klanten.

Winst

Omzet of brutomarge is ook iets heel anders dan winst. Van de marge gaan nadien nog een hele resem kosten af. Denk maar aan het loon van de werknemers of de huur van het bedrijfsgebouw. Pas nadat al die kosten ook zijn betaald schiet uiteindelijk de winst (of misschien zelfs verlies) over.

Waar vind je de brutomarge?

België

De brutomarge heeft rubriek nummer 9900 in de resultatenrekening. In een verkorte balans is het trouwens meestal het enige waar je het moet mee doen. De omzet is dan meestal niet vermeld, aangezien dit in verkorte balansen niet verplicht is. Veel bedrijven kiezen ervoor om hun omzet niet te publiceren.

Nederland

In Nederland is de brutomarge in sommige modellen van winst- en verliesrekening vermeld. Vaak is het dan zelfs de eerste rubriek. In andere modellen is de marge niet vermeld.

Wat is de formule van de brutomarge?

Je kunt de marge ook steeds zelf berekenen. Dat doe je met een eenvoudige formule. Je trekt gewoon van de bedrijfsopbrengsten (in een Belgische resultatenrekening is dit rubriek 70/74) de aankopen bij derden af (60/61):

BRUTOMARGE OF TOEGEVOEGDE WAARDE = BEDRIJFSOPBRENGSTEN  – AANKOPEN BIJ DERDEN

Uitdrukking van de toegevoegde waarde

De brutomarge kan men op twee manieren uitdrukken.

In cijfers

Uiteraard als een getal, zoals je het meteen kan aflezen uit de jaarrekening. Het duurt niet lang om te zien dat de brutomarge van het bedrijf pakweg ‘100.000 EUR’ bedroeg in het voorbije boekjaar. Je zoekt gewoon de rubriek op en kijkt welk bedrag er staat.

Als percentage

Maar vaak drukt men de marge ook als een percentage van de omzet uit. Stel dat bedrijf ‘Kaketoe Investments’ dit jaar een marge van 20,2% had. Wat betekent dit concreet? Heel simpel: de brutomarge van dit bedrijf bedroeg 20,2% van haar omzet.

Belang en interpretatie

De brutomarge kan positief of negatief zijn. Bij balanslezen is het maar zelden een zwart-wit verhaal. Positief is niet altijd positief en negatief niet altijd negatief. Er spelen heel wat krachten mee.

Maar voor de brutomarge ligt het anders. Hier is de interpretatie wél makkelijk. Een positieve marge is goed, een negatieve slecht. Punt. Je kunt hier verder niet over in debat gaan. Er zijn geen situaties waarin een negatieve marge toch nog okee is. Integendeel, een negatieve toegevoegde waarde is reden voor alarm.

Een negatieve brutomarge betekent dat de activiteit van je bedrijf fundamenteel niet rendabel is. Je hebt meer kosten aan het inkopen van grondstoffen en producten dan dat je verdient met de verkoop van je producten (omzet). Je creërt dus ook geen meerwaarde bovenop wat de producten je zelf kosten. Zo’n situatie is op termijn niet houdbaar en een groot risico voor de toekomst van het bedrijf. Van dat bedrag moeten bovendien ook nog eens tal van andere zaken betaald worden. Denk maar aan de lonen, belastingen, dividenden, huur en nog veel meer. Hoe ga je dat doen als je verkochte producten al minder opbrengen dan je er zelf voor hebt betaald aan je leveranciers?

Sector

Het heeft weinig zin om de brutomarge te vergelijken tussen sectoren of bedrijven onderling. Met andere woorden: dat bedrijf A een hogere marge heeft dan bedrijf B betekent daarom niet dat bedrijf A er beter voor staat. Het omgekeerde is natuurlijk ook waar. De brutomarge hangt immers van heel wat factoren af. Die kunnen voor het ene bedrijf nu eenmaal sterker bepalend zijn dan voor het andere.

Bij handelsondernemingen zie je vaak een lagere toegevoegde waarde dan bij industriële ondernemingen waar de aangekochte goederen eerst nog bewerkt worden voor de verkoop. Dit is echter geen algemeen geldende regel.

Ook hebben sommige sectoren uit zichzelf een krappere marge dan bedrijven in andere sectoren.

Vergelijking brutomarge door de tijd

Vergeet vooral ook niet te kijken naar hoe de brutomarge verandert van jaar tot jaar. Dat is vaak interessanter dan je blindstaren op het bedrag, dat op zich weinig zegt.

Neemt de brutomarge jaar na jaar af? Dan wordt het bedrijf elk jaar wat minder rendabel. Kortom, niet echt geruststellend!

Als de marge elk jaar wat stijgt is dat eerder een goed teken. Het lijkt erop dat het bedrijf steeds meer toegevoegde waarde bekomt tussen de verkoopprijs van haar eigen producten en wat ze zelf moet betalen voor die producten. Met andere woorden: het bedrijf wordt steeds rendabeler.

Wat bepaalt de brutomarge?

Waarom heeft het ene bedrijf een betere brutomarge dan het andere, hoewel ze beide in dezelfde sector zitten?

Hierop is geen snel en simpel antwoord te geven. Tientallen factoren spelen een rol bij de brutomarge.

Een paar voorbeelden:

  • Heb je te veel of te hoog geschoold (en dus duur) personeel daalt je brutomarge. Maar is je personeelsbestand efficiënter vertaalt zich dat in een hogere marge.
  • Zijn je leveranciers te duur dan maakt dit je brutomarge lager. Heb je goedkope leveranciers heeft dit een gunstige impact op de marge en zal ze stijgen.
  • Krijg je korting op je aankopen of niet? Bijvoorbeeld omdat je grote orders plaatst? Of plaats je kleinere in de tijd gespreide orders waardoor je kortingen misloopt? Met andere woorden: hoe goedkoop kan je je grondstoffen krijgen?
  • Zijn je producten gevoelig voor prijsdalingen op de markt?
  • Hoe makkelijk kan je de stijgende kosten van grondstoffen doorrekenen in de verkoopprijs van je product? Zit je in een prijsgevoelige markt met veel concurrentie zal je dit niet zomaar kunnen, met een dalende brutomarge tot gevolg.
  • Krijgt je onderneming subsidies? Dit duwt je brutomarge hoger. Heb je minder subsidies dan je concurrenten? Dan is dat weer slecht nieuws voor je marge.
  • Verkoop je je producten in landen waar de munt en wisselkoers gunstig of ongunstig evolueert ten aanzien van je eigen munt?
  • Zijn je verkochte producten massagoederen met veel concurrentie? Dan kan je de verkoopprijs wellicht niet zo hoog houden dan iemand met exclusieve, unieke producten. Die kan je aan een hogere prijs verkopen, omdat mensen ook bereid zijn meer te bepalen voor iets unieks.

Dit zijn maar een paar voorbeelden. We zouden zo nog een tijdje kunnen doorgaan.

Begrijp je het concept ‘brutomarge’ of ’toegevoegde waarde’ nu wat beter? Laat gerust je reactie achter onder dit artikel!

11 thoughts on “Brutomarge of toegevoegde waarde, wat moet je er mee?

  1. Goede avond,

    Ik ben blij dat ik hier ben beland. ik vind de uitleg helder. dit artikel, heeft mij meer inzicht gegeven in brutomarge.

    Bedankt voor de uitleg.

  2. een verzekering Bedrijfsschade vermeld: formule hier toegepast :omzet-variabele kosten
    (70-60/61)..doch de polis vermeld ook: de lonen en post 61 zijn niet verzekerd
    als dan al een verzekerd kapitaal wordt opgebouwd, jaar na jaar (dikwijls vastgelegd vanuit een % bruto marge) ,verzekerde zijn jaarcijfers moet aangeven en de verzekeraar meld dat de lonen wèl mee in de berekening naar kapitaal moeten ;(of er is onderverzekering) hoe dan te interpreteren dat voor bruto marge de lonen niet meetellen -het betreft hier een telecom bedrijf
    bedankt voor toelichting

    1. Beste Benny,
      dit heeft eerder te maken met de bijzondere voorwaarden van de verzekeringspolis denk ik. De verzekeraar kan altijd besluiten om zaken die normaalgezien niet in de brutomarge zitten wel of niet te verzekeren (of omgekeerd, zaken die er normaal wel in zitten toch niet te verzekeren).
      MVG,
      Karl

  3. Geachte, ik heb een fundamenteel met de berekening van brutomarge hier.

    Beter is de formulering volgens de opdeling kosten die je hebt als je verkoopt, of kosten die los staan van verkoop. Direct en indirect.

    Dat is veel handiger voor de verstaanbaarheid, én voor de analyse…:)

  4. Dag

    Eerst wordt er gezegd: “van dat bedrag moeten bovendien ook nog eens tal van andere zaken betaald worden. Denk maar aan de lonen, …”

    maar bij de voorbeelden van wat bepaald de brutomarge staat vervolgens:”heb je te veel of te hoog geschoold (en dus duur) personeel daalt je brutomarge”

    In het begrip brutomarge wordt toch geen rekening gehouden met lonen? M.a.w. of je nu duur personeel hebt doet toch niets aan je brutomarge.

    1. Hallo,
      bedankt voor je reactie en je terechte opmerking. Je hebt het bij het rechte eind, dit is niet helemaal duidelijk verwoord in het artikel. We zullen dit zo spoedig mogelijk aanpassen!
      MVG,
      Karl

      1. Beste,

        Eerst wil ik zeggen dat ik het fijn vind dat u de moeite neemt om deze artikels te schrijven waarvoor dank. Heel duidelijk.

        Dit artikel vind ik ook een beetje verwarrend aangezien u zegt post 60/61 in mindering te brengen. Onder post 61 vallen ook de huurgelden dacht ik terwijl in het artikel tot tweemaal terugkomt dat deze van de brutomarge worden afgetrokken.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.