Resultatenrekening lezen en begrijpen voor beginners

resultatenrekeningDe resultatenrekening is na de balans het tweede onderdeel van een Belgische jaarrekening. Ze leest echter helemaal anders. Terwijl een balans een momentopname is geeft de resultatenrekening een overzicht van alle gebeurtenissen (opbrengsten, kosten, …) tijdens een volledig boekjaar.  De eerste keer weet je wellicht niet goed hoe eraan te beginnen. Maar met een eenvoudig schema kan je dit document sneller onder de knie krijgen. In een mum van tijd heb je een veel beter inzicht in de structuur ervan!

Wat is een resultatenrekening?

Winst of verlies?

De resultatenrekening toont zoals het woord zegt het ‘resultaat’ van een bedrijf. Met andere woorden: heeft het bedrijf vorig boekjaar winst of verlies gedraaid? Ook zie je welke kosten en opbrengsten het bedrijf het voorbije boekjaar heeft gehad voor het tot winst of verlies kwam. Met andere woorden: de resultatenrekening toont je de stroom van opbrengsten en kosten die in de loop van het jaar door het bedrijf liep.

“Of een bedrijf winst of verlies maakt lees je af uit de resultatenrekening”

Natuurlijk is dit nog maar een begin. Weten of een bedrijf winst of verlies maakt is natuurlijk interessant. Maar het zegt op zichzelf niet zoveel. Een bedrijf dat winst maakt is niet per definitie een stevige onderneming. Omgekeerd is een bedrijf dat verlies maakt daarom nog niet meteen een ‘slecht’ bedrijf.

Interpretatie van de resultatenrekening

Pas wel op dat je de resultatenrekening op de juiste manier interpreteert:

“Een resultatenrekening geeft géén overzicht van de ontvangsten en de uitgaven tijdens het boekjaar”

Ontvangsten en uitgaven betekenen immers dat er geld in of uit de vennootschap gaat. Dat kan je echter niet uit de resultatenrekening afleiden. Je ziet opbrengsten en kosten staan, maar weet niet of daar ook een betaling mee gepaard ging. Je bedrijf ontvangt immers niet onmiddellijk elk als opbrengst geboekt bedrag in geld. Ook gemaakte kosten zijn daarom nog niet meteen betaald tijdens dat boekjaar.

Fundamenteel verschil met de balans

Je merkt dus al meteen een grondig verschil met de balans. Een balans is slechts een foto, genomen op de laatste dag van het boekjaar. Die foto toont ons de bezittingen (activa) en de financieringsbronnen (passiva) van het bedrijf.

De resultatenrekening daarentegen is meer dan gewoon een foto of momentopname. Hier krijg je een film en een overzicht van een heel boekjaar te zien, meestal een periode van twaalf maanden.

Onthoud dus vooral:

“De balans heeft betrekking op één dag, namelijk de laatste dag van het boekjaar, bijvoorbeeld 31 december. De resultatenrekening gaat over een periode, en geeft een overzicht van een volledig boekjaar, bijvoorbeeld van 1 januari tot 31 december”

Voorbeeld resultatenrekening

Een resultatenrekening ziet er op het eerste zicht wat complex uit. Maar toch heeft ze een logische structuur. En die structuur is altijd hetzelfde.

Men vertrekt altijd bij de omzet of brutomarge, om zo na verwerking van alle kosten en opbrengsten onderaan tot een resultaat te komen: de uiteindelijke winst na belasting (of verlies).

Laten we eens kijken hoe zo’n resultatenrekening er uitziet:

voorbeeld resultatenrekening
      Voorbeeld van een resultatenrekening

Er zijn in de neergelegde jaarrekening altijd twee kolommen in de resultatenrekening. De kolom links, ‘boekjaar’, toont je het recentste resultaat. De kolom rechts, ‘vorig boekjaar’, laat je toe om te vergelijken met het vorige resultaat.

Zo ontdek je in een oogopslag al meteen heel wat nuttige informatie:

  • Is de omzet of brutomarge gestegen of gedaald tegenover vorig boekjaar?
  • Is er meer of minder winst dan vorig boekjaar?
  • Zijn de opbrengsten en kosten omhoog gegaan of gedaald tegenover boekjaar?

Structuur van de resultatenrekening

Als je de eerste keer een resultatenrekening ziet denk je wellicht: wat is dat allemaal. Een hele lijst van rubrieken onder elkaar met hier en daar een bedrag in de kolom ernaast.

Toch zit er een logische volgorde in.

Vereenvoudigd schema

Laten we de structuur wat bovenstaande volledige resultatenrekening even vereenvoudigen tot een korter, makkelijker te onthouden schema:

  • Bedrijfsopbrengsten
  • – bedrijfskosten
  • = bedrijfswinst(of verlies)
  • + Financiële opbrengsten
  • -Financiële kosten
  • = winst (of verlies) van het boekjaar voor belastingen
  • -Belastingen op het resultaat
  • = winst (of verlies) van het boekjaar

Dit vereenvoudigd schema is het basisbegrip van de resultatenrekening en het belangrijkste wat je er moet van verstaan.  Bovenstaand schema moet je voor een goed begrip van de resultatenrekening ‘uit het hoofd kennen’ en makkelijk voor de geest kunnen halen.

Natuurlijk is het complexer dan dat: onder bovenstaande zaken zitten nog heel wat gedetailleerde rubrieken. Na de winst (of verlies) van het boekjaar volgt bijvoorbeeld nog een resultaatverwerking: wat gaat het bedrijf nu met die winst doen? Zo kan het voorkomen dat de te bestemmen winst uiteindelijk kan verschillen van de winst van het boekjaar.

Hoe zit het schema in elkaar?

Elk resultaat van een bedrijf begint met het maken van bedrijfsopbrengsten. Dit is de omzet van het bedrijf: het totaalbedrag aan verkopen gedurende een periode is de omzet. Omzet is niet hetzelfde als brutomarge maar is er wel aan gerelateerd.

Maar het bedrijf heeft tegelijk ook kosten: de ‘bedrijfskosten’. Het moet bijvoorbeeld grondstoffen aankopen, lonen uitbetalen aan zijn zaakvoerders, noem maar op.

Wat overschiet is de bedrijfswinst (bedrijfsopbrengsten min de bedrijfskosten). Als de kosten hoger zijn dan de opbrengsten heb je een probleem en maak je geen bedrijfswinst maar een bedrijfsverlies. Dat mag natuurlijk niet de bedoeling zijn!

Nadien telt men de financiële opbrengsten bij de bedrijfswinst. Financiële opbrengsten zijn bijvoorbeeld de rente op een spaarrekening van het bedrijf of opbrengst uit een belegging. Een ander voorbeeld zijn dividenden uit andere verbonden ondernemingen waarin het bedrijf aandelen heeft.

De financiële kosten trekt men daarentegen van de bedrijfswinst af. Maar wat zijn financiële kosten? Dit zijn bijvoorbeeld bankkosten of rente op leningen van het bedrijf.

Zo komt men tot de winst van het boekjaar voor belastingen. Maar helaas, hiermee is het verhaal nog niet ten einde.

In België betaalt een bedrijf nu eenmaal belastingen: de ‘vennootschapsbelasting’. Deze bedraagt 33,99% al is het de bedoeling van de regering om dit tarief in de toekomst stapsgewijs te verlagen.

Nadat de belastingen op het resultaat van de winst zijn gegaan schiet de nettowinst of winst (verlies) van het boekjaar over.

Het bedrijf zal daarna nog moeten gaan beslissen wat het gaat doen met die winst. Maar dat zou ons hier te ver leiden. Voor nu is het belangrijk dat je een goed inzicht hebt in de structuur en redenering achter de resultatenrekening.

Nut en belang van de resultatenrekening

Je kunt je afvragen: heel interessant allemaal, maar waarvoor dient de resultatenrekening écht? Het is een nuttig instrument om een zicht te krijgen op de winst van het bedrijf. Veel belangrijker dan de vraag of een bedrijf winst of verlies maakt is de vraag hoe die winst er is gekomen. Is die winst recurrent (jaarlijks terugkerend) of alleen maar te danken aan uitzonderlijke, niet-recurrente opbrengsten? Het spreekt vanzelf dat het laatste scenario naar de toekomst toe niet zo rooskleurig is. Welke kosten heeft het bedrijf? Waarom maakt een bedrijf verlies? Is het te wijten aan een éénmalige tegenvaller, of is er structureel iets mis? Komt het verlies misschien door te hoge financiële kosten of doordat de zaakvoerders zich een buitensporig loon toekennen?

Op deze en tientallen andere vragen kan je een antwoord vinden met behulp van de resultatenrekening.

De resultatenrekening helpt je ook om inzicht te krijgen in de cash flow van een bedrijf. Banken gebruiken de resultatenrekening om na te gaan of een bedrijf wel genoeg terugbetalingscapaciteit heeft om de lening die het aanvraagt terug te betalen.

Kortom, heel wat nuttige informatie kan je zomaar uit de resultatenrekening halen!

Lees verder

Brutomarge of toegevoegde waarde

Hoe de cash flow van een bedrijf berekenen?

Bronnen

ROEGIERS, E., “Financiële analyse”, Kluwer Opleidingen NV, 2016

BUYSE, I. en DEKEYSER, M., “Balanslezen voor niet-ingewijden”, Roularta, 2011

https://nl.wikipedia.org/wiki/Winst-en-verliesrekening

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.