Kapitaalsubsidies zijn een van de onderdelen van het eigen vermogen van een onderneming. Wanneer men hier een bedrag boekt zal dit je eigen vermogen dus laten toenemen. Maar hoe moet je een bedrag in deze rubriek nu juist interpreteren? Welke subsidies kan je hier aantreffen en vooral, welke niet? Om deze balanspost goed te begrijpen is inzicht nodig in wat subsidies zijn en waarvoor ze bestemd zijn, maar ook in de verschillende manieren waarop men ze moet boeken.
Wat zijn kapitaalsubsidies?
Om kapitaalsubsidies goed te begrijpen is het nuttig eerst inzicht te krijgen in het doel van subsidies. Ook is het belangrijk om de verschillende types goed te onderscheiden.
Subsidies vanwege de overheid
Een vennootschap kan in sommige gevallen recht hebben op subsidies en dus steun van de overheid krijgen. Waarom doet een overheid dat? Is zij nu eenmaal zo gul en goedhartig? Wil zij niets liever dan zoveel mogelijk mensen helpen met allerlei cadeautjes? Of zit er meer achter?
Subsidies zijn leuk meegenomen, maar de idee erachter is dat de overheid zelf en de samenleving er op lange termijn ook bij wint. Met zo’n maatregelen wil men bedrijven aanmoedigen om te investeren in hun verdere groei. Uit die groei vloeit uiteindelijk weer werkgelegenheid voort. En wie meer werkgelegenheid zegt zegt ook meer belastingbetalers en dus meer consumenten. Zij kopen dingen waarop de overheid ook weer belastingen heft (via de BTW of taksen op brandstof bijvoorbeeld).
Maar in elk geval vaart ook het bedrijf zelf er goed bij. Het systeem zorgt dus voor een win-win. Zowel de onderneming (onmiddellijk) als de overheid (op lange termijn) is winnende partij.
Types subsidies
Er zijn drie soorten vaak voorkomende subsidies aan bedrijven:
- Kapitaalsubsidies
- Rentesubsidies (ook wel eens interestsubsidies genoemd)
- Exploitatiesubsidies
De eerste twee, kapitaalsubsidies en rentesubsidies, hebben te maken met investeringen in vaste activa. Denk bijvoorbeeld aan de aankoop van een nieuwe, milieuvriendelijke productiemachine. Een wetgeving voorziet dat een bedrijf voor bepaalde investeringen in vaste activa recht heeft op subsidies vanwege de overheid. Die subsidie van de investering kan 2 vormen aannemen:
Krijgt een bedrijf een kapitaalsubsidie dan komt de overheid rechtstreeks tussen in de kostprijs van de investering zelf. De overheid komt bv voor een vast bedrag tussen in de kost van de machine.
Bij een rentesubsidie daarentegen komt de overheid tussen in de kostprijs van je lening bij de bank om de machine aan te kopen, door bijvoorbeeld tussen te komen in de intresten.
Het derde type, namelijk exploitatiesubsidies, zijn niet gelinkt aan investeringen van het bedrijf in vaste activa. De overheid geeft bijvoorbeeld steun aan je bedrijf in de vorm van een tussenkomst in de kosten om je personeel op te leiden. Deze subsidies hebben te maken met de ‘exploitatie’ of ‘uitbating’ van je bedrijf, maar niet zozeer met nieuwe investeringen.
Boeking van subsidies
Een bedrijf verwerkt niet elk van bovenstaande drie types subsidies op dezelfde manier in de boekhouding. De manier van boeken verschilt afhankelijk van het type subsidie.
Exploitatiesubsidies
Exploitatiesubsidies (dus niet gelinkt aan een investering) moet men bij verkrijging in één keer in de opbrengsten (resultatenrekening) boeken. Men boekt ze onder ‘andere bedrijfsopbrengsten’ of ‘andere financiële opbrengsten’. Dit gebeurt op het moment van de verkrijging. Men kan ze enkel boeken op het moment van toekenning op voorwaarde dat er voldoende zekerheid bestaat dat eventuele onderliggende voorwaarden realiseerbaar zijn. Maar men boekt ze dus niet op het moment van uitbetaling.
Kapitaalsubsidies
Kapitaalsubsidies boekt men gespreid in de tijd, in verhouding tot de geboekte afschrijvingen op de investering. Men boekt deze bovendien niet als opbrengst, maar rechtstreeks op een passiefrekening. Men neemt op de rubriek ‘kapitaalsubsidies’ enkel de vaste bedragen op die van overheidswege voor investeringen in vaste activa zijn verkregen. De kapitaalsubsidies boekt men bovendien geleidelijk in de resultatenrekening onder de rubriek ‘andere financiële opbrengsten’. Dit verloopt volgens het ritme van de afschrijving van het actief waarvoor ze werden verworven.
Rentesubsidies
Bij rentesubsidies boekt men alles bij de verkrijging in één keer in de resultatenrekening, onder de ‘andere financiële opbrengsten’. Stel dat een rentesubsidie de financiering van een investering betreft maar voor het gehele bedrag in één keer wordt uitbetaald, wat dan? Wel, dan boekt men via de overlopende rekeningen de rentesubsidie gespreid in resultaat in verhouding tot de intresten waarop de subsidie betrekking heeft.
Over de boeking van kapitaalsubsidies heeft de CBN (dat is de Commissie voor Boekhoudkundige Normen) in 2009 een gedetailleerd advies gegeven met raadgevingen.
Dat er verschillende types subsidies en verschillende boekingen zijn heeft dus ook gevolgen voor het bedrag in de rubriek ‘kapitaalsubsidies’ (rubriek 15 op het passief):
Interpretatie van de kapitaalsubsidies
Moraal van het verhaal: niet alle subsidies komen dus in de rubriek ‘kapitaalsubsidies’ terecht.
Rechtstreeks verbonden
Belangrijk om weten: het moet gaan om subsidies rechtstreeks verbonden met investeringen. Denk bijvoorbeeld aan subsidies wanneer een bedrijf investeert in groene energie.
Maar ook opleidingssubsidies verbonden aan een investering of aan een project rond de ontwikkeling van nieuwe technologie vinden hier een plek. Laat je dus niet misleiden. Subsidies voor opleiding kunnen wel degelijk kapitaalsubsidies zijn, op voorwaarde dat ze rechtstreeks verbonden zijn aan een investering in vaste activa. Je wilt bijvoorbeeld je personeel opleiden om met nieuwe software of nieuwe productietechnieken om te kunnen.
‘Rechtstreeks verbonden’ houdt dus meteen ook in dat bijvoorbeeld tussenkomsten in de kosten van leningen die een bedrijf aangaat om investeringen te financieren (de zogenaamde ‘rentesubsidies’) zoals hoger gezegd in elk geval nooit in deze rubriek zullen thuishoren. Deze zijn immers slechts ‘onrechtstreeks’ en niet ‘rechtstreeks’ verbonden met de investering.
Bedrag in de rubriek kapitaalsubsidies
De enige van de drie types in deze rubriek te vinden zijn dus de kapitaalsubsidies. Maar opgepast: trek geen verkeerde conclusies uit het hier aangetroffen bedrag. Het al in de opbrengst opgenomen deel van de subsidies vind je dus zeker niet meer terug in de rubriek ‘kapitaalsubsidies’. Het bedrag in de ‘kapitaalsubsidies’ is het voorlopig nog niet in resultaat (opbrengst) genomen gedeelte. Elk jaar zal men hiervan een stukje in de opbrengsten boeken.
Het bedrag in de rubriek ‘kapitaalsubsidies’ doet dus het eigen vermogen van de onderneming stijgen, maar zonder dat er voor dit deel een boeking op de resultatenrekening gebeurt.
Belastingen
In de regel betaal je belastingen op subsidies, tenzij de overheid ze daarvan zou vrijgesteld hebben. De toekomstige belasting op de investering boekt men op het passief onder de ‘uitgestelde belastingen’. Ook hiervan zal elk jaar een stukje verwerkt worden, niet in de opbrengsten, maar in de kosten.
Investering van de hand
Stel nu dat het bedrijf besluit om de gesubsidieerde investering terug van de hand te doen. In dat geval kan men niet langer spreiden over de tijd. Het bedrijf moet dan het resterend deel dat nog in de rubriek staat in één keer in opbrengsten boeken.
Bronnen
VAN DE WOESTYNE, I., “Boekhoudrecht in essentie aangevuld met financiële analyse”, Intersentia, 2017.