Misvattingen over balanslezen komen vaak voor. Over de balans en jaarrekening hebben beginners vaak een aantal foute opvattingen. Begrijpelijk, want ons brein fluistert ons in dat het zo zou moeten zijn. Vaak klinkt iets heel logisch en aannemelijk, maar is de waarheid veel genuanceerder. Soms is de realiteit zelfs helemaal tegengesteld aan wat we instinctief zouden verwachten. Mensen met beperkte kennis of ervaring in balanslezen trappen vaak in een aantal valkuilen. Laten we daar dus maar meteen komaf mee maken!

Wat zijn de grootste misvattingen over balanslezen?

Vaak zien we bij mensen met weinig ervaring dezelfde misvattingen over balanslezen. Dat is ook wel logisch. Als eerste stap leer je wat positief en negatief is in een jaarrekening. Pas na verloop van tijd ontdek je de nuances in het verhaal en leer je de kennis ‘finetunen’.

De volgende  5 misverstanden zijn klassiekers. Haast iedereen die met met balansen aan de slag gaat gelooft een tijdje in dezelfde mythes.

Winst is goed, verlies is slecht

Ook wie niet veel van balanslezen kent weet wel dat een bedrijf winst of verlies maakt. En dat winst eerder goed is, maar verlies slecht. Logisch, toch? Alleen zit het wel wat moeilijker in elkaar dan dat.

Wie ervan uitgaat dat een bedrijf dat winst maakt ‘goed bezig’ is gaat wat kort door de bocht. Zelfs een bedrijf dat jaar na jaar winst maakt kan morgen failliet gaan. Bijvoorbeeld omdat haar liquiditeit niet goed is. Zo kan het gebeuren dat het bedrijf morgen zijn rekeningen niet meer kan betalen.

Het omgekeerde is ook waar. Het is niet omdat een vennootschap verlies maakt dat het per definitie een slecht bedrijf is. De cash flow kan toch nog positief zijn en het bedrijf kan een goede liquiditeit hebben. De kans dat het bedrijf morgen in faling gaat is in dat geval bijna nul.

Positief eigen vermogen is altijd goed, negatief eigen vermogen is steeds slecht

Vaak is na de winst het eigen vermogen het tweede aspect waar beginners in balanslezen leren aandacht aan schenken. En toegegeven, dat moet ook zo zijn. Je kan niet anders dan bij het begin van je analyse naar het eigen vermogen kijken.

Een positief eigen vermogen is een pluspunt, een negatief eigen vermogen een minpunt.

Het is een van de eerste dingen die men leert bij balanslezen. Maar ook hier geldt: het verhaal is veel genuanceerder dan dat!

Een bedrijf met een positief eigen vermogen kan er in feite toch heel slecht voor staan. Misschien heeft men het eigen vermogen kunstmatig opgesmukt. Denk maar aan herwaarderingsmeerwaarden. Of er zijn balansposten die eigenlijk het eigen vermogen van de vennootschap fors afzwakken.

Het mes snijdt langs twee kanten. Hoewel een negatief eigen vermogen in principe een slechte zaak is hoeft je analyse daar niet altijd te stoppen. Sommige bedrijven hebben een negatief eigen vermogen maar tegelijk zijn er balansrubrieken die het eigen vermogen verstevigen.

Een balans geeft een goed beeld van de onderneming

Een balans is een nuttig instrument. Maar staar je er ook niet blind op. Dat de balans altijd betrouwbaar is is een van de grootste misvattingen over balanslezen.

Foto

Vergeet nooit het basisprincipe van een balans:

Elke balans is een momentopname en een foto van het bedrijf op de laatste dag van het boekjaar

De balans geeft je een beeld van de toestand van de onderneming op 31 december. Dit kan ook een andere dag zijn als het bedrijf zijn balans in een andere maand afsluit.

Een klassiek voorbeeld zijn de liquide middelen op het actief. Indien het bedrijf op 31/12 geld uit beleggingen vrijmaakt en op rekening plaatst toont de balans een mooi bedrag aan liquide middelen. Maar wat je niet weet is of die gelden ook op 2 januari nog op de rekening van het bedrijf stonden.

Voorlopige cijfers

De truuk is zo oud als de straat. Het gaat al jaren slecht met het bedrijf. Kijk je naar de officiële cijfers heb je zin om te wenen. Maar…geen nood! Intussen gaat het stukken beter! Kijk maar, de boekhouder heeft de voorlopige cijfers van het huidige jaar gemaakt en die zijn fan-tas-tisch!!

Op dit moment moet er een alarmbel afgaan in je hoofd. Ben je naïef of hoe zit het? Als de cijfers de vorige jaren steeds slecht of dalend waren, waarom zouden ze dan nu plots van het ene jaar op het andere schitterend zijn? Natuurlijk kan een bedrijf zich herpakken en terug sterker worden. Maar geloof niet in een mirakel of wonder.

Voorlopige cijfers zijn wat ze zijn: voorlopig. De naam zegt het toch zelf? Tegen het einde van het boekjaar kunnen die cijfers dus nog drastisch veranderen. En vaak doen ze dat ook. Je oordeel baseren op niet-officiële en niet neergelegde cijfers is zowat het naïefste dat je kunt doen.

Hebben ze dan helemaal geen nut? Toch wel. Je kan ze gebruiken om te zien of het huidige boekjaar in de lijn van de vorige ligt. Zet de trend zich door en liggen de cijfers in dezelfde orde? Dan is dat een pluspunt. Maar zekerheid heb je nooit!

Veel liquide middelen? Hoera!

Op het actief van de balans vind je ook steeds de liquide middelen terug. Bij sommige bedrijven vind je hier een groot bedrag, bij andere geen bal.

Wie de rubriek ‘liquide middelen’ niet ten volle begrijpt of weinig ervaring heeft kan ervan uitgaan dat het beter is als een bedrijf veel geld op rekening of in kas heeft. Geef nu toe, het klinkt ook wel echt logisch. Wat is het beste: een volle kassa of een lege? Ik heb toch liever dat mijn kas vol zit met briefjes van 200 euro van klanten die dolenthousiast voor mijn diensten betalen dan dat er alleen een paar zielige muntstukken in liggen.

Het is een van de meest gemaakte denkfouten. Veel liquide middelen op de balans zegt op zich bitter weinig over het bedrijf. Ja, op de laatste dag van het boekjaar stond er veel geld op de rekening. Was dit ook de dag nadien nog het geval? Who knows!

Vergeet het nooit: een balans is alleen maar een foto en momentopname. Klik, dit is de toestand van het bedrijf bij de afsluiting van dit boekjaar. En wat de situatie de dag nadien was weet niemand tenzij het bedrijf zelf. Kortom, hecht niet teveel belang aan de waarde van deze rubriek!

Een hoge liquiditeit is een goed teken

Voor een gezond bedrijf zijn een aantal dingen van belang. Op lange termijn moet een bedrijf een goede solvabiliteit hebben. Maar op korte termijn is een goede liquiditeit nodig.

Liquiditeit is niet hetzelfde als liquide middelen. Liquide middelen zijn een actief op de balans. Ze laten zien hoeveel geld het bedrijf in kas of op rekening had bij het einde van het boekjaar. Liquiditeit is daarentegen een ratio. Het getal drukt de verhouding uit tussen de vlottende activa en het kort vreemd vermogen (in België ook wel de schulden op ten hoogste één jaar genoemd).

Een lage liquiditeit gedurende een aantal jaren op rij is een slecht teken. Maar is een hoge liquiditeit dan reden tot hoera-geschal? Wel, ja en nee. Een hoge liquiditeit is natuurlijk minder erg dan een lage. Het bedrijf zal morgen niet meteen in problemen komen. Maar als de liquiditeit heel hoog is investeert het bedrijf niet met de middelen waarover het beschikt. Ze heeft genoeg middelen om fors te investeren maar doet dat niét. Met andere woorden: echt alleen maar positief is dat nu ook weer niet!

Zo, hopelijk heb je uit dit artikel weer wat bijgeleerd. Kende je deze 5 misvattingen over balanslezen al? Of was het nieuw voor je? Laat gerust een reactie achter!